Thursday, 3 July 2014

ಕದ್ರು-ಸರ್ಪ ವಿನುತೆ-ಗರುಡ.....

ಕಶ್ಯಪನ ಪತ್ನಿಯರಾದ ಕದ್ರು ಮತ್ತು ವಿನುತೆಯರು ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು. ಸಮುದ್ರ ಮಂಥನದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದಉಚ್ಚೈಶ್ರವಸ್ಎಂಬ ಕುದುರೆಯನ್ನು ನೋಡಲು ಹೊರಟ ಇವರು ಕುದುರೆಯ ಬಾಲ ಕಪ್ಪಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕದ್ರು, ಇಲ್ಲವೆಂದು ವಿನುತೆ ವಾಗ್ವಾದ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಗ ಸೋತವರು ಗೆದ್ದವರ ದಾಸಿಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಪಂಥ ತೊಟ್ಟರು. ಪಂಥದಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲಲು ಕದ್ರುವು ಈಗಾಗಲೇ ಕಶ್ಯಪನಿಂದ ವರವಾಗಿ ಪಡೆದ ಸಾವಿರಾರು ಸರ್ಪಪುತ್ರರನ್ನು ಕರೆದು ಕುದುರೆಯ ಬಾಲಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದಳು. ಆದರೆ ಸರ್ಪಕುಲದಲ್ಲಿ ವಿವೇಕಶಾಲಿಯಾದ ವಾಸುಕಿ ಮಾತನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿದ. ಉಳಿದವರು ಅವನಂತಯೇ ನಡೆದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕುಪಿತಳಾದ ಕದ್ರುವು ತನ್ನ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳದ ಮಕ್ಕಳು ಏಕೆ ಬದುಕಿರಬೇಕೆಂದು, “ನೀವೆಲ್ಲಾ ಜನಮೇಜಯರಾಯನು ನಡೆಸುವ ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞಕುಂಡದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದು ಸಾಯಿರಿಎಂದು ಶಾಪವಿತ್ತಳು. ಆದರೆ ಸಾವಿರ ಮಕ್ಕಳ ಪೈಕಿಕರ್ಕೋಟಕನೆಂಬ ಸರ್ಪ ಮಾತ್ರ ಶಾಪಕ್ಕೆ ಹೆದರಿ ಯಾರಿಗೂ ಕಾಣದೆ ಕುದುರೆಯ ಬಾಲಕ್ಕೆ ನೇತುಬಿದ್ದ. ಇದರಿಂದ ಕುದುರೆಯ ಬಾಲ ಕಪ್ಪಾಗಿ ಕಂಡಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ವಿನುತೆಯು ಕದ್ರುವಿನ ದಾಸಿಯಾಗ ಬೇಕಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ತಿಳಿದ ವಿನುತೆಯ ಮಗ ಗರುಡ ತಾಯಿಯನ್ನು ದಾಸ್ಯದಿಂದ ಬಿಡಿಸಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ದೇವಲೋಕದಿಂದ ಅಮೃತವನ್ನು ತಂದುಕೊಡಬೇಕೆಂದು ನಾಗಗಳು ಷರತ್ತು ಹಾಕಿದವು. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಗರುಡನು ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಹಾರಿ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಅಮೃತ ಕುಂಭವನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೊರಟನು. ಮಾರ್ಗ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಈತನ ಪರಾಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೋರಿಕೆಯಂತೆ ಆತನ ವಾಹನವಾಗಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು. ಮುಂದೆ ಇಂದ್ರನೊಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುವಾಗ ಆತನ ವಜ್ರಾಯುದದ ಹೊಡೆತದಿಂದ ಗರುಡನ ಒಂದು ಗರಿ ಭೂಮಿಗೆ ಬಿದ್ದುದ್ದರಿಂದ ಗರುಡನಿಗೆ ಸುಪರ್ಣ ಎಂದು ಹೆಸರಾಯಿತು. ಇಂದ್ರನು ಗರುಡನ ಮನೋಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸರ್ಪಭಕ್ಷಕನಾಗುಎಂದು ವರ ಕೊಟ್ಟನು.
ನಂತರ ಅಮೃತಕಲಶವನ್ನು ನಾಗಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ತನ್ನ ತಾಯಿಯನ್ನು ದಾಸ್ಯದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿಗೊಳಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಸರ್ಪಗಳು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅಮೃತವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಇಂದ್ರ ಕೊಡವನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿದ್ದನು. ಸರ್ಪಗಳು ಅಮೃತವು ಸೋರಿ ದರ್ಭೆಯ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಿರಬಹುದೆಂದು ದರ್ಭೆಯನ್ನು ನೆಕ್ಕಿದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳಿಗೆಸೀಳುನಾಲಿಗೆಬಂದಿತೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ.  

Tuesday, 1 July 2014

ಕಚ-ದೇವಯಾನಿ

     ದೇವಗುರು ಬೃಹಸ್ಪತಿಯ ಮಗ ಕಚ. ದಾನವ ಗುರು ಶುಕ್ರಾಚಾರ್ಯ ಮಗಳು ದೇವಯಾನಿ. ದೇವ-ದಾನವರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ದಾನವರು ಸತ್ತಾಗ ಬಳಿ ಸಂಜೀವಿನಿ ವಿದ್ಯೆಯಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅದರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಸತ್ತ ದಾನವರನ್ನು ಬದುಕಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದೇವಗುರುವಿಗೆ ಈ ವಿದ್ಯೆ ತಿಳಿಯದ ಕಾರಣ ಅವರು ಒಂದು ತಂತ್ರ ಹೂಡುತ್ತಾರೆ. ಅದರಂತೆ ತನ್ನ ಮಗ ಕಚನಿಗೆ, " ನೀನು ಶುಕ್ರಾಚಾರ್ಯ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗು. ದೇವಯಾನಿ ಮತ್ತು ಶುಕ್ರಾಚಾಯ೵ರನ್ನು ಪ್ರಸನ್ನಗೊಳಿಸಿ ಅವರೊಂದಿಗಿದ್ದು ಸಂಜೀವಿನಿ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿತು ಬಾ" ಎಂದರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮೃತಸಂಜೀವಿನಿ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿತು ಬಂದರೆ ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಆತನಿಗೂ ಸಹ ಹವಿರ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಾಲು ಸಿಕ್ಕುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆಶ್ವಾಸನೆ ನೀಡಿದರು.

     ನಂತರ ದಾನವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ವೃಷಪರ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದು ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರುಷ ಬ್ರಹ್ಮಚಯ೵ ವೃತವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದಾಗಿ  ಶುಕ್ರಾಚಾಯ೵ರ ಶಿಷ್ಯನಾದ. ಹಾಡು, ಕುಣಿತ ಮತ್ತು ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣನಾಗಿ ದೇವಯಾನಿಗೂ ಬೇಕಾದವನಾದ. ಆದರೆ ರಾಕ್ಷಸರಿಗೆ ಇತನ ಮೇಲೆ ಸಂಶಯ ಬಂದು ಒಂದು ದಿನ ಕಚನು ದನ ಮೇಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವನನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ನಾಯಿಗಳಿಗೆ ಹಾಕಿದರು. ಆದರೆ ದೇವಯಾನಿ ತಂದೆಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ, " ಆತನಿಲ್ಲದೆ ನಾನು ಬದುಕಿರಲಾರೆ" ಎಂದಾಗ ಶುಕ್ರಾಚಾರ್ಯರು ಅವನನ್ನು ಬದುಕಿಸಿದರು. ಎರಡನೆ ಬಾರಿ ಕಚನನ್ನು ತುಂಡುಮಾಡಿ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಎಸೆದಾಗಲು ಮಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ದಾನವಗುರು ಅವನನ್ನು ಬದುಕಿಸಿದರು. ಮೂರನೆ ಬಾರಿ ಅಸುರರು ಅವನನ್ನು ಕೊಂದದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಅವನ ದೇಹವನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿ ಮಾಡಿ ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಶುಕ್ರಾಚಾಯ೵ರಿಗೇ ಕುಡಿಸಿದರು. ಅವರ ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗಿಂದಲೇ ಕಚನು ಕೂಗಿದಾಗ ಮತ್ತೆ ದೇವಯಾನಿಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಆವನನ್ನು ಬದುಕಿಸಿ ಅವರು, " ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಮದ್ಯ ಸೇವಿಸಿದರೆ ಅವರಿಗೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಕೊಂದ ಪಾಪ ಬರಲಿ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ನಂತರ ಕಚನು ಆಚೆ ಬಂದು ಮತ್ತೆ ಸೀಳಿದ ಗುರುಗಳ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿದ. ಮುಂದೆ ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರುಷ ಅವರೊಂದಿಗಿದ್ದು ಸಂಜೀವಿನಿ ವಿದ್ಯೆ ಕಲಿತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರುಡುತ್ತಾನೆ. ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ದೇವಯಾನಿ ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದಳು. ಅವನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಬಯಸಿದಳು. ಆದರೆ ಆತ ತಾನು ಆಕೆಯ ಜೊತೆ ಸೋದರನಂತೆ ಬೆಳೆದಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿ ಆಕೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದಾಗ ಅವನು ಕಲಿತ ಮೃತಸಂಜೀವಿನಿ ವಿದ್ಯೆ ಆತನ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ಬಾರದಿರಲಿ ಎಂದು ಶಾಪವಿತ್ತಳು. ಆಗ ಕೆರಳಿದ ಕಚನು , " ಯಾವ ಋಷಿಪುತ್ರನೂ ನಿನ್ನ ಕೈ ಹಿಡಿಯದಿರಲಿ, ನನಗೆ ವಿದ್ಯೆಯ ಫಲ ಸಿಕ್ಕದಿದ್ದರೂ ನಾನು ಹೇಳಿಕೊಡುವ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಆ ಸಂಪತ್ತು ಲಭಿಸುವಂತಾಗಲಿ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ.

          ಕಚನ ಶಾಪದಂತೆ ದೇವಯಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕ್ಷತ್ರಿಯನಾದ  ಯಯಾತಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಮೃತಸಂಜೀವಿನಿಯಿಂದ ಕಚನಿಗೆ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗದಿದ್ದರೂ ಆದಿ ಪವ೵ದಲ್ಲಿ ಅವನು ಈ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಕಲಿಸಿಕೊಟ್ಟನು. 
    

ಅಷ್ಟಾವಕ್ರ....

                  ಏಕಪಾದ ಮತ್ತು ಸುಜಾತೆಯರ ಮಗನೇ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರದೇಹದ ಎಂಟು ಅಂಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಲತೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನೆಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತನಾದ. ಏಕಪಾದರಿಗೆ ಖದೋರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಇದ್ದು ಅವರು ಸದಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ವೇದಪಾಠ ಕಲಿಯುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ತಾಯಿಯ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನಿಗೆ ಸರಿಬರದೆ ಅಪ್ಪನನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಕೆರಳಿದ ಅಪ್ಪ, " ನೀನು ವಕ್ರವಾಗಿ ಮಾತಾಡಿದ್ದೀಯೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನಾಗಿ ಹುಟ್ಟು" ಎಂದು ಶಾಪವಿತ್ತ. ನಂತರ ಮಗನನ್ನು ಸಾಕಲು ಹೆಣಗಬೇಕೆಂದು ಏಕಪಾದನು ಜನಕನ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ವಾದದಲ್ಲಿ ಸೋತು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಸತ್ತ. ಮುಂದೆ ಉದ್ದಾಲಕರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮುಗಿಸಿದ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನು ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಬಂದ ಪಾಡನ್ನು ತಿಳಿದು ತನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತ ಉದ್ದಾಲಕರ ಮಗನಾದ ಶ್ವೇತಕೇತುವಿನ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಥಿಲೆಗೆ ಹೋದ. ಅಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ವಾದದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿ, ನಂತರ ವರುಣನ ಪುತ್ರನಾದ ನಂದಿಯ ಜೊತೆ ವಾದಕ್ಕೆ ಇಳಿದು ಅವನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ. ನಂದಿ ಸೋತ ಕಾರಣ ಅವನಿಗೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುವುದು ಅನಿವಾರ್ವಾಯಯಿತು.ಅವನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ ತಕ್ಷಣ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನ ತಂದೆಯಾದ ಏಕಪಾದನು ಬದುಕಿ ಬಂದ. ಹೀಗೆ ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು, ಸಮುದ್ದದೊಳಗಿದ್ದ ಬಂಧಿಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು ಊರಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದರು.

                       ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನ ಬಗೆಗೆ ಬ್ರಹ್ಮವೈವರ್ಪುತಪುರಾಣ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಸಿತನ ಮಗ ದೇವಲ. ಅವನನ್ನು ಕಂಡು ರಂಭೆ ಮೋಹಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಅವಳನ್ನು ಅವನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದಾಗ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನಾಗುವಂತೆ ಶಾಪವಿತ್ತಳು. ಮುಂದೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ-ರಾಧೆಯರು ಇವನ ಎದಯರಿಗೆ ನಿಂತಾಗ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಆಲಿಂಗನದಿಂದ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರತ್ವ ಹೋಗಿ ದೇವಲನು ಸುಂದರ ಪುರುಷನಾದ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

                               ಅಗ್ನಿಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನ ದೇಹದ ಕುರೂಪತೆಯನ್ನು ಕಂಡು ರಂಭೆ ಮೊದಲಾದ ಅಪ್ಸರೆಯರು ನಕ್ಕರಂತೆ. ಈ ತಪ್ಪಿಗಾಗಿ ಅವರು ಮುಂದೆ ಕೃಷ್ಣ ಪತ್ನಿಯಾರಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನ ಮರಣಾನಂತರ ಬೇಡರ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಬೇಕಾಯಿತು ಎನ್ನುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಂಥ ಋಣ: ಮಹಾಭಾರತದ ಪಾತ್ರ ಸಂಗತಿಗಳು, ಅ.ರಾ. ಮಿತ್ರ.